B2C, B2B, B2G, B2E, C2C, C2B, C2G, G2C, G2B, G2G ve G2E kavramları nedir? Aralarındaki farklar nelerdir?

Günümüzde iş kurmak isteyenler veya işletmeye sahip olanlar için e-ticaret güzel bir fırsat. Çoğu işletme çevrimiçi satış yapmakta. Ayrıca bireyler de iki el ticaretini internetten gerçekleştiriyor. 

E-ticareti öğrenip internette satış yapmakla veya e-ticaret sitesi kurup aracı olmakla ilgilenenler var. Öğrenmek isteyenler araştırma yapınca karşılarına B2C, B2B, B2G, B2E, C2C, C2B, C2G, G2C, G2B, G2G ve G2E gibi kavramlar çıkıyor.

B2C, B2B, B2G, B2E, C2C, C2B, C2G, G2C, G2B, G2G ve G2E kavramları nedir? Aralarındaki farklar nelerdir? B2B ve B2C gibi kavramlar iş modellerinin kısaltmasıdır. Girişimciler ise kavramları kesinlikle bilmesi gerekiyor. Yani ürününü halka mı satacağını yoksa başka işletmelere mi satacağını bilmelidir. Çünkü buna göre fizibilite çalışması ve ardından planlamasını yapacaktır. Girişimci bilgiyi doğru kullananın her zaman başarılı olacağını unutmamalıdır.

Business, Consumer, Citizen, Employee and Government

Girişimci işini belirsizlik üzerine kurmamalıdır. Yani kafasına göre ürün alıp satmamalıdır. Yoksa hem parasını hem de zamanını kaybeder. İki maliyet girişimci için değerlidir. Paranın ve zamanın doğru kullanılması ise ihtiyaçların bilinmesiyle mümkündür. Girişimci ihtiyacı tespit etmeli ve ona göre yatırım yapmalıdır.

Kavramlara geçmeden önce girişimci ve ihtiyaçlara değinmek önemlidir. Çünkü ikisi de birbirine bağlıdır. Tabii girişimcinin sevdiği ve bildiği işi yapması da önemlidir. İlk olarak kime ne satılacağına karar verilmelidir. Yoksa e-ticaret platformu mu kurulmak isteniyor? Girişimci buna karar verdikten sonra fizibilite çalışması yapmalıdır.

Kavramlara gelecek olursak iş modellerinin kısaltmasıdır. Tabii bu kavramlar sadece girişimci ve tüketici ile sınırlı değildir. Kavramlara sadece mal alım satımı veya e-ticaret platformu olarak bakmamak gerekiyor. Yazılımcı şirketin şirket içi ağı veya e-devlet gibi platformu yazması ve bunu satması da akla gelmelidir. Mesela Microsoft Office hizmetleri de bir örnektir. Çok uzatmayalım ve gelin birlikte inceleyelim.

1. Business

B2C – Business to Consumer

İşletmeden tüketiciye yapılan ticaret türüdür. Aklımıza ilk gelen iş modelidir. Ürün üretilir veya alınır ve tüketici halka sunulur. Çevrimiçi sunulan hizmetler de örnek olarak verilebilir. Ayrıca sosyal medya platformlarının sunduğu hizmet B2C modelidir.

B2B – Business to Business

İşletmeden işletmeye ticareti ifade eder. B2B iş modelinde işletmelerin birbiriyle yaptıkları ticaret söz konusudur. İşletmenin başka işletmeden hammadde alması örnek verilebilir. Güvenlik şirketinin diğer şirketlere verdiği hizmet akla gelen başka örnektir. Google’nin şirketlere verdiği reklam hizmeti de B2B modelidir.

B2G – Business to Government

İşletmeden devlet veya devlet kurumlarıyla yapılan ticarettir. B2G iş modeline işletmelerin devlete sattığı ağaçlar veya verdiği başka hizmetler örnek olarak gösterilebilir.

B2E – Business to Employee

İşletmenin çalışanlarına ürün veya hizmet sağlamasına olanak tanıyan işletme içi ağdır. B2E iş modeli, işletmelerin personeline özel sunulan indirimli ürünlerin satıldığı şirket içi ticaret ağı olarak tanımlanabilir. Tek tanım olarak değerlendirmek yanlış olur. Bu model işgücü optimizasyonu olarak da adlandırılıyor. Şirket içi işlerinin internet ortamına taşınmasıyla işlerin kolaylaşması anlamına geliyor. Şirket içi duyuruların yapılması veya ofis malzemelerinin sağlanması akla gelebilecek örnekler.

2. Consumer

C2C – Consumer to Consumer

Tüketiciden tüketiciye e-ticaret modelidir. C2C iş modelinde 2. El ürün veya el yapımı ürünlerin doğrudan satışı söz konusudur. Ayrıca bir işletmenin tüketiciler arasındaki ticareti sağlayacak platformu oluşturması bu iş modeline örnektir. Ülkemizdeki 2. El platformları veya satış uygulamaları örnek gösterilebilir. Tabii 2. El satış sitesi kurmak B2C’ye de mantık olarak örnek gösterilebilir. Ben yine de C2C’ye daha uygun olduğunu düşünüyorum. Çünkü sitede C2C ticareti yapılacak.

C2B – Consumer to Business

Tüketiciden işletmeye anlamına gelmektedir. Bu iş modeli tüketici fikirlerini kullanarak, geri bildirimler isteyerek müşteri tabanlarında değer üretmeye odaklanır. C2B, bir işletmenin birincil hizmeti veya başka bir işletmeye tüketici içgörüleri ve tüketici odaklı çözümler getirmesi anlamına da gelmektedir.

Yemek şirketleri yemek bloggerlarıyla iş yapması da C2B için söylenebilir. İşletmelerin blog yazarının okuyucuları için ürünlerini incelemesini isteyebilir. Ücretsiz ürünler veya doğrudan ödeme, Youtube incelemelerini teşvik edebilir. C2B, tüketicinin web sitesinde ücretli reklam alanı da içerebilir .

C2G – Citizen to Government

Vatandaştan devlete anlamına gelen iş modelidir. Bireyler ve kamu yönetimi arasındaki çevrimiçi elektronik işlemleri kapsar. Verginin, cezanın, elektrik faturasının veya sağlık sigortasının internet üzerinden ödenmesi iş modeline örnek olarak verilebilir.

Tüketicilerin veya vatandaşların, kamu sektörüyle ilgili doğrudan devlet idaresine geri bildirim göndermesi de C2G kapsamındadır.

3. Government

G2C – Government to Consumer / Citizen

Devletten tüketiciye veya vatandaşa olarak tanımlanır. G2C iş modelinde devletin direk tüketiciye mal satışı ve verdiği hizmet söz konusudur. Kamu şirketlerinden olan halk ekmeğin sattığı ekmek örnek olarak gösterilebilir.

E-devlet hizmeti de G2C’ye örnektir. Vatandaşlar bu sistem üzerinden kişisel bilgilerine erişebilir. Birçok işlemi e-devlet üzerinden yapabilir.

G2B – Government to Business

Devletten işletmelere anlamına gelmektedir. Devlet tarafından işletmelere sağlanan bilgi ve hizmetlerin olduğu iş modelidir. Devletin işletmelere hammadde satışı da G2B kapsamındadır.

G2B hizmet kapsamına elektronik açık artırmalar, dijital tedarik pazarı, işletme lisanları ve akla gelen diğer hizmetler girmektedir.

G2G – Government to Government

Devletten devlete yapılan ticareti veya işlemleri ifade eder. G2G sistemiyle devletler birbirlerine ürün sağlamaktadırlar.

G2G sadece mal veya hizmetle sınırlı da tutmamak gerekir. İki devletin kurumları arasında gerçekleşen güvenli çevrimiçi iletişim sistemi de örnek olarak verilebilir. Yerel Merkez Bankası ile başka ülkedenin Merkez Bankası arasındaki işlemler de G2G kapsamındadır.

G2E – Government to Employee

Devletten çalışanlara olarak tanımlanır. Devlet birimlerinin çalışanları ile anlık iletişim araçlarıyla çevrimiçi etkileşimleridir. Yani devlet çalışanlarını elektronik araçlarla hızla bilgilendirebilir. Memurlara sunulan uzaktan eğitim de örnek olarak gösterilebilir.

G2E hizmetleri personel bilgilerinin kayıtlarının tutulmasına yönelik yazılımları da içerir.

Sonuç

E-ticaret iş modelleri ticaret yapan iki tarafın elektronik olarak yaptığı ticarettir. Yukarıdaki kavramlar ne kadar e-ticaret olarak geçse de bazıları için e-iletişim veya e-etkileşim denebilir. Örneğin işletmenin çalışanlarına elektronik ortamda gönderdiği işletme içi e-bilgi veya devletin memurlarına gönderdiği e-bilgi. Sonuçta e-bilgi ticaret değildir. Genel olarak e-ticaret kavramları dense de kavramların anlaşılması için B2C gibi sadece ticaret kavramlarını ele almadım.